s [ Pobierz całość w formacie PDF ]

aresztowany. W latach 90-tych w Wilnie sformułował ideologię Bundu,
ale sam stał się wkrótce jego przeciwnikiem. Wraz z Leninem
aresztowany w Petersburgu w 1896, skazany na trzy lata zesłania, ale
w przeciwieństwie do Lenina, nie mając protekcji, odbył je w kraju
Turchańskim. Od 1901 na emigracji. Przywódca mień-szewików. Nie
znosił moralnego prostactwa bolszewików. Opowiadał się za legalnym
rozwojem s-d. Od początku wojny wypowiadał się przeciw obronie
ojczyzny, ale jednocześnie był przeciwnikiem przekształcenia wojny w
domową. Wrócił do Rosji przez Niemcy z drugim transportem emigrantów
w maju 1917. Wypowiadał się za powszechnym rządem socjalistycznym bez
zagarniania władzy. W dniach przewrotu paz
dziernikowego na
posiedzeniach Zjazdu Rad odradzał szturm Pałacu Zimowego. Ostro
protestował przeciw rozporządzeniu Zgromadzenia Ustawodawczego, w
szczycie czerwonego terroru  przeciwnik kary śmierci. W 1920 za
zgodą Lenina wyjechał do Niemiec, tam wydawał Socjalisticzieskij
Wiestnik. Jeden z zało\
ycieli II1/2 Międzynarodówki (,,Za dyktaturą
proletariatu, ale bez terroru"). Zmarł na gruz
licę gardła.
MOOR CARL (1852-1932). Szwajcarski s-d. 1892-1906 brał udział w
redagowaniu Berner Tagwacht. Zamo\
ny. W czasie wojny pod pseudonimem
,,Bajer"  podwójny agent niemieckiego i austriackiego wywiadu. Wiele
pomagał Leninowi. Opiekował się Miin-zenbergiem w szwajcarskim
więzieniu, Plattenem  w litewskim, wyciągnął Radka z więzienia
berlińskiego (1919). Realizował tajne misje dyplomatyczne rządu
radzieckiego. Po Paz
dzierniku  honorowy obywatel ZSRR i tam te\

przewa\
nie mieszkał do 1927. Ostatnie lata \
ycia  w Berlinie.
MUNZENBERG WILHELM (1889-1940) urodzony w Erfurcie, emigrował do
Szwajcarii w 1910. Tu  sekretarz Socjalistycznej Międzynarodówki
Młodzie\
y, redaktor jej organu Jugend Internationale. Organizator
demonstracji robotniczych w Zurychu w latach wojny. Uczestnik
konferencji w Kientalu. Od 1916  w kierownictwie s-d partii
Szwajcarii. W 1917 podró\
ował niejednokrotnie przez Niemcy przy
poparciu władz niemieckich (będąc niemieckim dezerterem). W 1917
doprowadził do krwawych walk na barykadach w Zurychu, po czym, w 1918
r. został po raz kolejny aresztowany. Po zakończeniu wojny wydalony
do Niemiec. 1919-1921  sekretarz Komunistycznej Międzynarodówki
Młodzie\
y, w 1920  u Lenina w Moskwie. Od 1924 w Niemczech utworzył
lewicowy koncern prasowy. Do 1933  komunistyczny poseł do
Reichstagu. W 1933 wyemigrował do Francji. Odmówił przyjazdu do ZSRR
na wezwanie Stalina. Latem 1940 znaleziono go powieszonego w lesie
pod Grenoble.
192
NOBS ERNST (1886-1957), syn krawca, nauczyciel. Od 1915  naczelny
redaktor partyjnego organu Yolksrecht i innych socjalistycznych
wydawnictw. Od 1916  przewodniczący organizacji partyjnej Zurychu.
Od 1917  członek kierownictwa partii szwajcarskiej. Od 1919  poseł
do szwajcarskiego parlamentu, od 1943 do 1951  członek rządu, w 1948
 prezydent Szwajcarii.
PARYUS (GELFOND) ALEKSANDER (IZRAEL) A
AZARIEWICZ (1867-1924).
Urodzony w guberni mińskiej (Berezino), dzieciństwo w Odessie. 1885 
ukończył odesskie gimnazjum, w 1891  uniwersytet w Bazylei. Zaczął z
powodzeniem publikować swe teksty w lewicowej prasie niemieckiej
( publicystyczna rewolucja"), działał na rzecz zbli\
enia niemieckich
s-d z rosyjskimi (Plechanow, Potriosow). Organizował drukowanie Iskry
w Lipsku i sam w niej publikował. Za swą publicystykę wydalany z
ró\
nych krajów niemieckich, przenosił się do innych. Faktyczny
przywódca Rady Petersburskiej w 1905, kilka miesięcy w Kriestach i
Pietropawłowce, administracyjne zesłanie na trzy lata na Syberię,
ucieka w czasie podró\
y, wrócił do Petersburga, wyjechał za granicę.
Ostro krytykował  rosyjski kurs" (zbli\
enie) polityki niemieckiej,
która zapoczątkowana została w 1907. Od 1910 do 1915  w Turcji i na
Bałkanach, zdobył powa\
ny majątek, doradca finansowy rządów Turcji i
Bułgarii w okresie, kiedy oba państwa przystępowały do wojny
światowej. Od lutego 1915 w pertraktacjach z niemieckim MSZ. Podjął
się dokonać rewolucji w Rosji i wyprowadzić ją z wojny. Pod pozorem
działalności handlowej przekazywał niemieckie pieniądze rosyjskim
rewolucjonistom, po Rewolucji Lutowej  wyłącznie bolszewikom,
umo\
liwiając im dzięki temu szybkie umocnienie swej prasy i
organizacji, zupełnie słabej i liczebnie niewielkiej do lutego 1917.
Po zdemaskowaniu w lutym 1917, nie doprowadzonym jednak do końca,
ostro atakował w niemieckiej prasie Kiereńskiego. W 1917 hamował
ogólno-socjalistyczne próby doprowadzenia do pokoju, wpływał na rząd
niemiecki, aby wyczekał do anarchii w Rosji i następnie
unieszkodliwił ją. Po przewrocie paz
dziernikowym chciał wrócić do
Rosji (nie dowierzał zdolnościom organizacyjnym bolszewików. Leninowi
zarzucał  ustępstwa" wobec chłopów). Lenin odmówił. Od momentu, gdy
rząd radziecki wyasygnował 2 miliony rubli  na poparcie rewolucji
europejskiej", Parvus zaczął atakować Lenina (po raz pierwszy). To,
\
e bolszewicy uczynią Rosję silnym mocarstwem wojskowym  uwa\
ał za
niebezpieczne. Po rewolucji w Niemczech w listopadzie 1918 wyjechał
do Szwajcarii, zamieszkał w willi nad jeziorem zurychskim. Orgie,
jakie tu urządzał, w połączeniu ze skandalem berlińskim wokół
Sklarca, który przekupił rząd socjal-demokratyczny, doprowadziły do
wydalenia Parvusa ze Szwajcarii. Urządził sobie bogate mieszkanie na [ Pobierz całość w formacie PDF ]