s [ Pobierz całość w formacie PDF ]

go zróżnicowania społeczno-gospodarczego, powiększania sfery ubóstwa, nierów-
ności, wykluczenia oraz degradacji środowiska naturalnego. Nie zrezygnowano
zatem z formułowania polityk, strategicznych celów oraz aktywnego oddziaływa-
nia na rzeczywistość gospodarczą władz wspólnotowych oraz władz poszczegól-
nych krajów członkowskich w kierunku promowania zasady zrównoważonego
i trwałego rozwoju. Zgodnie z przyjętym w UE modelem, zrównoważony rozwój
powinno osiągać się dzięki wykorzystywaniu mechanizmów rynkowych przy po-
szanowaniu aspektów społecznych i środowiskowych. Konieczne jest zatem za-
pewnienie środków na finansowanie tego typu działań, które powinny charaktery-
zować się z jednej strony efektywnością ekonomiczną, a z drugiej realizować cele
społeczne.
Głównym instrumentem realizacji procesu integracji w tych aspektach są roz-
budowane fundusze UE. Z
rodki finansowe pochodzące z tych z
ródeł są udostęp-
niane beneficjentom za pomocą projektów europejskich, ocenianych zgodnie
z wytycznymi Komisji Europejskiej. Fundusze europejskie stanowią jedną z naj-
ważniejszych części systemu finansowego UE zapewniającego środki niezbędne
dla funkcjonowania różnego typu instrumentów wsparcia finansowego przedsię-
wzięć realizowanych w ramach polityki spójności oraz innych polityk Wspólnoty.
Istnieje wiele funduszy realizujących wyspecjalizowane polityki UE w efekcie
dofinansowywania różnego typu projektów. Wśród tych funduszy można w szcze-
gólności wyodrębnić dwie główne kategorie: fundusze przed-akcesyjne adresowa-
ne do krajów przygotowujących się do członkostwa w UE oraz przeznaczone dla
krajów członkowskich UE. Pewną niewielką grupę stanowią także fundusze prze-
znaczone dla krajów nienależących do UE oraz nieplanowanych do zintegrowania
ze Wspólnotą.
Do funduszy należących do drugiej grupy zazwyczaj przyporządkowuje się
cztery rodzaje: fundusze strukturalne, fundusz spójności  Kohezji, Inicjatywy
Wspólnoty88 oraz inne fundusze  niekiedy określane jako specjalne. Fundusze
strukturalne stanowią podstawowy instrument realizacji polityki strukturalnej
88
W ramach badań empirycznych zaprezentowanych w pracy wykorzystano dane o projektach przygotowanych
do finansowanych z funduszy strukturalnych oraz programu Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL (szczegóły
pkt. 4.1).
33
w krajach członkowskich UE, służący wsparciu restrukturyzacji i modernizacji
gospodarczej regionów w krajach UE. Fundusz spójności jest dodatkowym instru-
mentem finansowym dla krajów członkowskich o niskim PKB, wdrażanym na
poziomie ponadregionalnym tzn. poszczególnych państw członkowskich. Ma on
charakter przejściowy tzn. planuje się go w przyszłości zlikwidować lub przypusz-
czalnie przekształcić w fundusz strukturalny. Inicjatywy Wspólnoty są zazwyczaj
finansowane z funduszy strukturalnych. Realizowano je w poprzedniej perspekty-
wie finansowej. Były to programy dla określonych środowisk i grup społecznych,
służące realizacji bieżących problemów występujących w danych okresach pro-
gramowania. Zaliczane do czwartego rodzaju pozostałe fundusze mają charakter
uzupełniający względem wcześniej wymienionych.
Niekiedy uruchamia się także programy określane jako  Inicjatywy Wspólno-
ty , finansowane z funduszy strukturalnych, których liczba i rodzaj zależała od
bieżących problemów UE zidentyfikowanych w danym okresie programowania.
Dla poprzedniej perspektywy finansowej w Europie występowały następujące czte-
ry inicjatywy: EQUAL, INTERREG III, URBAN II oraz LEADER +. Inicjatywę
EQUAL finansowano ze środków ESF oraz budżetu państwa. Stanowi ona pro-
gram wspierający działania służące zwalczaniu wszelkich form dyskryminacji
i nierówności na rynku pracy, a także integracji zawodowej i społecznej imigran-
tów (realizowany z powodzeniem także w naszym kraju). Druga inicjatywa IN-
TERREG III była wspierana z funduszu ERDF dotyczyła rozwijania przygranicz-
nej współpracy regionalnej w celu zapewnienia równomiernego i zrównoważonego
rozwoju wszystkich regionów granicznych UE.
Z powyższych rozważań wynika znaczne zróżnicowanie funduszy, programów
i projektów europejskich. Przedstawione w pracy rozważania mają charakter uni-
wersalny. Proces modelowania dotyczy różnego rodzaju projektów, finansowanych
z rozmaitych programów i funduszy. Z tego powodu europejskie instrumenty fi-
nansowe polityki regionalnej UE nie zostały szczegółowo omówione. Począwszy
od 2014 r. mogą się one pojawić w odmiennej postaci.
W wyniku długoletnich doświadczeń nabywanych w procesie ewolucji europej-
skiej polityki regionalnej sformułowano zasady polityki regionalnej, które stanowią
praktyczne wskazówki dla właściwej koordynacji finansowego wsparcia imple-
mentacji polityki regionalnej. W ostatnich latach coraz większego znaczenia nabie-
ra zasada ewaluacji. W przypadku oceny przedsięwzięć należy ją analizować
w kontekście procesu zarządzania projektami europejskimi. [ Pobierz całość w formacie PDF ]