s
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wszelkich systemów aksjologicznych stawiających na czele wartości tradycyjnie pojętej moralności>
Obok tego aspektu negatywnego immoralizm wyra\ał równie\ pewne treści pozytywne miał
oznaczać przejście do nowego wartościowania, zgodnie z którym wartość jednostki nie zale\y ju\ od
spełniania przez nią pewnych ogólnych norm moralnych, czy intencji liczenia się z nimi, lecz od "woli
mocy", witalności, sił biologicznych, popędów, ale te\ zdolności do panowania nad nimi. Jednostka
tyle jest warta, ile potrafi uczynić z własną popędowością wykorzystać ją dla twórczości.
Dekadencja:
Dekadencja jest u Nietzschego fizjologicznie uwarunkowanym spadkiem energii, obni\eniem się
poziomu siły i osłabieniem "woli mocy". We współczesnym świecie dostrzegał Nietzsche liczne
przejawy dekadencji, w szczególności w:
1. Chrześcijaństwie począwszy od czasów św. Pawła (Sam Chrystus jawił się Nietzschemu jako
wzór odwagi, wolności, pogardy dla śmierci i nie mógł być pojmowany jako postać kultywowana w
ramach moralności niewolniczej przeciwnie: był postacią dostojną. Chrześcijaństwu
historycznemu przyświecają złe cele, co polega na odmawianiu wartości \yciu, pogardzie dla
ciała, tłumieniu naturalnych potrzeb i popędów i rozwijaniu postaw resentymentu dla jednostek
dostojnych).
2. Demokracji wraz z jej hasłem równości praw. Ludzie nie są przecie\ równi.
3. Socjalizmie wraz z jego hasłami równości praw oraz powszechnego dobrobytu.
55
Historia filozofii notatki
Hasła i hasełka:
" Nietzsche proponuje postawy miłości losu czyli najwy\szego dionizyjskiego potwierdzenia
polegające na afirmacji \ycia przejawiającego się w człowieku w jego naturalnych popędach,
które rodzą nie tylko przyjemność, ale równie\ cierpienie i ból.
" Nietzsche propaguje równie\ hasło przewartościowania wszystkich wartości , co stało się
konieczne, skoro Bóg umarł i rozpadły się wszelkie podstawy aksjologii chrześcijańskiej. Po drugie
jest wyzwaniem dla twórczości jednostek obdarzonych du\ą "wolą mocy".
" Z zadaniem tym wią\e się u niego pojęcie nadczłowieka
- wyra\ający ideał osobowości indywidualnej, nie wzór do naśladowania dla wszystkich, lecz
tylko dla tych, którzy potrafią być rozkazodawcą i prawodawcą, kierującym się nie
abstrakcyjną prawdą, lecz indywidualną osobistą "wolą mocy".
- nadczłowiek nie liczy się z \adnymi nakazami, z \adną presją moralną, lecz jedynie własnym
poczuciem siły i energii, własnym wyczuciem słuszności.
- Sama energia nie czyni nadczłowieka. Dokonuje się to dopiero wtedy, gdy naturalne popędy
zostaną skierowane na tworzenie kultury.
" Hodowla nadczłowieka jest z istoty samohodowlą. Nie ma ona nic wspólnego z
wychowaniem, które zmierza do podporządkowania jednostki ogólnym normom i urabianie jej
według generalnego wzorca. Nie odwołuje się do świadomości moralnej, sumienia, lecz opiera
się na poznaniu przez jednostkę jej naturalnych instynktów, zdolności, popędów i całego,
niezale\nego od świadomości przyrodniczego podło\a całej ludzkiej aktywności. Nie chodzi o
pogoń za przyjemnościami. Od hodowli nieodłączne jest cierpienie; nadczłowiek rodzi się w
bólu poprzez samoprzezwycię\anie się i panowanie nad naturalnymi popędami.
Wiara:
Im człowiek jest słabszy, tym więcej potrzebuje wiary i odnajduje ją w religii, w metafizyce i w wiedzy
naukowo-przyrodniczej, gdy\ tam znajdują pewność. Punktu oparcia dostarcza ludziom równie\
naturalizm, ojczyznianość oraz nihilizm rosyjski (wiara w niewiarę, a\ do męczeństwa włącznie). Tego
typu wierzenia mają swe zródło w chorobie woli, a obok apatii mogą prowadzić równie\ do fanatyzmu.
Fanatyzm jest bowiem jedyną "siłą woli", do której mo\na doprowadzić ludzi słabych i niepewnych.
Tam, gdzie człowiek dochodzi do przekonania \e trzeba mu rozkazywać staje się wierzącym.
Słabsze szuka mo\liwości podporządkowania się silniejszemu, ale równie\ skrywa swą słabość w
podporządkowywaniu sobie jeszcze słabszego.
Jeśli jednak mamy do czynienia z takim rodzajem radości i siły, samostanowienia, wolności woli itd.,
\e duch mo\e rozstać się z wszelką wiarą, z wszelkim \yczeniem posiadania pewności i zdolny jest
cieszyć się \yciem tańcząc nawet nad przepaściami to taki duch jest naprawdę wolnym. Z
nieskończonością energii twórczej tkwiącej w świecie, z nieskończoną zdolnością przemiany wią\e się
idea wiecznego powrotu nie mo\e się twórczość, czy przemijanie zatrzymać w \adnym stanie
rzeczy, musi go przekroczyć, zatem otwiera mo\liwość powtarzającego się powrotu.
56
Historia filozofii notatki
Uwagi, postulaty, dezyderaty:
" Tradycyjnie obwinia się Nietzschego o etyczny nihilizm, choć niektórzy dostrzegają przeciwnie
właśnie próbę przezwycię\enia nihilizmu, gdy\ Nietzsche powstanie etyki europejskiej
tłumaczył m.in. chęcią ukrycia wad i marności pod pojęciami obowiązku, cnoty i uczciwości.
Nietzsche głosił relatywizm etyczny, kwestionując istnienie powszechnych, obiektywnych prawd
moralnych. W miejsce moralności chrześcijańskiej proponował etykę gloryfikującą wartości
witalne. Nie był to zatem amoralizm, a raczej próba oparcia moralności na \ywiołowej afirmacji
\ycia, zwłaszcza biologicznego, pojmowanego jako ustawiczna walka, przezwycię\anie się itd.
Zasadniczym celem człowieka stawało się sprzyjanie \yciu, woli mocy" i odrzucanie
wszystkiego, co temu przeszkadza. Głoszenie wartości siły, odwagi, odporności.
" Teologowie i filozofowie chrześcijańscy wskazywali, \e koncepcja Absolutu Nietzschego jest
synkretyczna, łącząc elementy m.in. platonizmu, chrześcijaństwa, kantyzmu, heglizmu; w
rezultacie czego nietzscheańskiej krytyce pojęcia nie mo\na odmówić słuszności. W tej mierze,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]